ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Μια Ισχυρή Δικαστική Τάση Υπέρ των Δανειοληπτών φτάνει στον Άρειο Πάγο

Σε όλη την Ελλάδα, τα δικαστήρια έχουν χαράξει μια σαφή πορεία: οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων (servicers) και τα επενδυτικά κεφάλαια (funds) δεν μπορούν να ενεργούν αυθαίρετα στην είσπραξη δανείων. Δεκάδες αποφάσεις από Πρωτοδικεία και Εφετεία, σε όλη την ελληνική Επικράτεια, έχουν ήδη ακυρώσει διαταγές πληρωμής και πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης (π.χ. πλειστηριασμούς), δημιουργώντας ένα ισχυρό νομικό ρεύμα, που προστατεύει τα θεμελιώδη δικαιώματα των δανειοληπτών.

Αυτό το νομολογιακό ρεύμα βρίσκεται τώρα στο κρισιμότερο στάδιο: πολλές ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΦΕΤΕΙΑΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ έχουν προσβληθεί από τους servicers με αίτηση αναίρεσης και εκκρεμούν ενώπιον του Αρείου Πάγου. Οι αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου αναμένεται να καθορίσουν οριστικά το μέλλον της διαχείρισης των κόκκινων δανείων στην Ελλάδα.

Τι Έχει Κριθεί Μέχρι Σήμερα: Οι Τρεις Κρίσιμοι Άξονες

Τα δικαστήρια σε όλη την επικράτεια έχουν διαμορφώσει μια σταθερή νομολογιακή γραμμή, υπέρ των δανειοληπτών, εστιάζοντας κυρίως στα εξής νομικά προβλήματα:

1. Η Νομική Θέση των Servicers: Δεν Αρκεί η Απλή Διαχείριση

Τα δικαστήρια έχουν κρίνει, ότι οι εταιρείες διαχείρισης (servicers) δεν έχουν αυτόματα το δικαίωμα να κινήσουν αγωγές ή πράξεις εκτέλεσης εναντίον του δανειολήπτη. Για να νομιμοποιηθούν ενεργά ως διάδικοι σε διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης (όπως πλειστηριασμούς), απαιτείται η πλήρης τήρηση συγκεκριμένων τυπικών και ουσιαστικών προϋποθέσεων του νόμου.

ΜονΕφΑθ 3621/2025 «…να αναγράφονται οι όροι της σύμβασης (το νόμισμα και ποσό του τιμήματος αγοράς)…»

2. Υποκρυπτόμενοι Ουσιώδεις Όροι και Έλλειψη Διαφάνειας

Ένας συχνός λόγος ακύρωσης πράξεων εκτέλεσης είναι η απόκρυψη βασικών πληροφοριών από τον δανειολήπτη. Τα δικαστήρια τονίζουν, ότι παραμένουν άγνωστα:

• Οι ουσιώδεις όροι της μεταβίβασης των απαιτήσεων: π.χ. τίμημα πώλησης, ποσό εκχώρησης, αντικείμενο και έκταση της πώλησης, σε ποιο fund πούλησε η τράπεζα το δάνειο ή σε ποιο fund πούλησε το fund (fund to fund)
• Οι ακριβείς όροι διαχείρισης: π.χ. αν ο servicer έχει εντολή / δικαίωμα διαχείρισης ή και είσπραξης ή και καταγγελίας, ποια συγκεκριμένη απαίτηση, αν διαχειρίζεται αποκλειστικά ή παράλληλα με άλλον διαχειριστή
• Η απόδειξη της οφειλής από επίσημα βιβλία των πιστωτών

Όταν αυτά τα στοιχεία δεν γνωστοποιούνται πλήρως, δημιουργείται έδαφος για αδιαφανείς συμφωνίες, που ούτε το δικαστήριο, ούτε ο δανειολήπτης μπορούν να ελέγξουν.

3. Ασάφεια στην Ταυτότητα του Πραγματικού Δικαιούχου

Το ζήτημα αυτό αφορά κυρίως τις τιτλοποιήσεις (securitization). Τα δικαστήρια διαπιστώνουν συχνά:

• Αλυσίδες μεταβιβάσεων χωρίς πλήρη τεκμηρίωση
• Διατήρηση ελέγχου και δικαιώματος επαναγοράς από την αρχική τράπεζα

Αυτό αποδεικνύει, κατά τη νομολογία, ότι η τράπεζα δεν έχει πραγματικά αποξενωθεί από την απαίτηση, κάτι που είναι υποχρεωτικό για να είναι έγκυρη η τιτλοποίηση και να νομιμοποιείται το fund / servicer.

 Από τη Μεμονωμένη Μάχη στη Συλλογική Δύναμη

Οι δεκάδες θετικές αποφάσεις, που έχουν κερδηθεί σε όλη την Ελλάδα, δεν είναι πλέον μεμονωμένες νίκες. Αποτελούν ένα συλλογικό νομολογιακό θεμέλιο, το οποίο δημιουργεί προηγούμενα και ενισχύει τη θέση κάθε δανειολήπτη.

Η ομοιογένεια των κρίσεων από διαφορετικά Εφετεία σε όλη τη χώρα δημιουργεί ένα ισχυρό μήνυμα: οι αρχές του δικαίου δεν είναι διαπραγματεύσιμες, ανεξάρτητα από την οικονομική δύναμη του επισπεύδοντος πιστωτή.

Η Κρίσιμη Μάχη στον Άρειο Πάγο

Σχεδόν το σύνολο των θετικών εφετειακών αποφάσεων έχει προσβληθεί με αίτηση αναίρεσης από τους servicers. Ο Άρειος Πάγος καλείται να εξετάσει δεκάδες υποθέσεις με παρόμοια νομικά ζητήματα.

Μετά την απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου 1/2023, η μάχη έχει μετατοπιστεί στο ουσιαστικό δίκαιο. Δεν πρόκειται πλέον για δικονομικά ζητήματα νομιμοποίησης, αλλά για ουσιαστικού διακαίου θεμελιώδη δικαιώματα του δανειολήπτη:

• Η διαφάνεια στις συναλλαγές
• Η δημοσιότητα της πώλησης / μεταβίβασης / εκχώρησης / διαχείρισης
• Η πλήρης ενημέρωση του οφειλέτη
• Η προστασία του καταναλωτή από καταχρηστικές πρακτικές

Το κρίσιμο ερώτημα είναι: Θα επικυρώσει ο Άρειος Πάγος τη σταθερή γραμμή των δικαστηρίων της ουσίας, δημιουργώντας μια παγιωμένη νομολογία, η οποία θα προστατεύει οριστικά τους δανειολήπτες;

Τι Σημαίνει Αυτό για τους Δανειολήπτες

Η εξέλιξη αυτή είναι κρίσιμη για χιλιάδες πολίτες:

1. Προστασία από Αυθαίρετες Ενέργειες: Η παγίωση της νομολογίας θα δημιουργήσει ένα σαφές νομικό πλαίσιο, περιορίζοντας τις καταχρηστικές πρακτικές
2. Υποχρέωση Διαφάνειας: Οι servicers θα αναγκαστούν να λειτουργούν με πλήρη διαφάνεια και να γνωστοποιούν όλα τα στοιχεία της μεταβίβασης
3. Ισότιμη Αντιμετώπιση: Θα διασφαλιστεί, ότι οι δανειολήπτες έχουν πραγματική πρόσβαση στη δικαιοσύνη και νομική προστασία.

Ενδεικτική νομολογία:

• ΜονΕφΚαλαμάτας119/2025 λόγω της μη αναγραφής των ουσιωδών όρων, μεταξύ των οποίων και το τίμημα της πώλησης «...δεν αποδείχθηκε ούτε η ύπαρξη νομίμως δημοσιευθείσας συμβάσεως μεταβίβασης της ένδικης απαίτησης…»
• ΜονΕφΑθ. 1399/2025 «...δεν προσκομίστηκαν οι ίδιες οι συμβάσεις, από τις οποίες να προκύπτουν οι όροι της μεταβίβασης (…τίμημα…)...»
• 131/2025ΜονΕφΛαμίας
• 92/2024ΜονΕφΑθ
• 111/2024ΜονΕφΘράκης
• 51/2024ΜονΕφΠατρών

Συμπέρασμα: Ένα Κρίσιμο Σταυροδρόμι

Η διαμόρφωση αυτού του ισχυρού νομολογιακού ρεύματος είναι αποτέλεσμα συστηματικών νομικών παραβιάσεων, που τα δικαστήρια αποφάσισαν να διορθώσουν, υπερασπιζόμενα τα δικαιώματα των πολιτών. Τώρα, καθώς αυτό το ρεύμα φτάνει στον Άρειο Πάγο, η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου θα καθορίσει το νομικό τοπίο για τα επόμενα χρόνια.

Για τους δανειολήπτες, το μήνυμα είναι σαφές: τα δικαιώματά τους προστατεύονται από τη νομολογία και η μάχη συνεχίζεται με ισχυρό νομικό έρεισμα. Η ομοιογένεια των δικαστικών κρίσεων δημιουργεί μια βάση ελπίδας για δικαιοσύνη και διαφάνεια στη διαχείριση των κόκκινων δανείων.

Απόσπασμα του υπό έκδοση βιβλίου με τίτλο «ΤΙΤΛΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ στην αναγκαστική εκτέλεση» με υπότιτλο «Περί Πλειστηριασμών –Από τη θεωρία στην πράξη» ISBN 978-618-00-3736-4