ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Απόρριψη πρότασης ρύθμισης του εξωδικαστικού μηχανισμού από servicer, χωρίς αναλυτική αιτιολόγηση

Στις αρχές του προηγούμενο μήνα και με το τέλος του 2023, ψηφίστηκε πολυνομοσχέδιο, το οποίο, σύμφωνα με την κυβέρνηση, έφερε ευνοϊκές αλλαγές για τον δανειολήπτη στον εξωδικαστικό μηχανισμό, ώστε να δύναται να ρυθμίσει τις δανειακές του υποχρεώσεις, επιτυγχάνοντας μία βιώσιμη συνολική λύση. Η «διόρθωση» της πλατφόρμας έγινε, προκειμένου να μπει ένα «τέλος» στη διενέργεια πλειστηριασμών, η οποία δεν είχε τα αποτελέσματα που επιδίωκαν οι servicers, καθώς, από το 2021, μόλις το 25% των περίπου 77.000 προγραμματισμένων πλειστηριασμών ευδοκίμησε.

Ωστόσο, η πράξη, καθώς φαίνεται, έρχεται να διαψεύσει τις προσδοκίες. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση δανειολήπτη εντολέα των Γραφείων μας που πληροφορήθηκε πως η ρύθμιση, η οποία εξήχθη από την πλατφόρμα, βάσει του ειδικού αλγορίθμου και των οικονομικών δεδομένων του, δεν έγινε αποδεκτή από την εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων που αντιπροσωπεύει την πλειοψηφία των οφειλών και εξασφαλίσεων, με την ανάρτηση, στην πλατφόρμα, της εξής έγγραφης αιτιολογίας: «ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΛΟΓΩ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΓΡΑΦΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥ».

Δηλαδή απορρίφθηκε, γιατί η πρόταση του αλγορίθμου είναι περισσότερο ευνοϊκή, απ' όσο επιθυμεί ο πιστωτής, για τον δανειολήπτη (λόγω μεγάλου κουρέματος και μεγάλης διάρκειας αποπληρωμής). Αν ανατρέξουμε στη λίστα που είχε ανακοινώσει το Υπουργείο Οικονομικών στις 22/3/2023, όπου ρητώς παρατίθενται οι λόγοι απόρριψης της αίτησης ένταξης στον εξωδικαστικό μηχανισμό του Ν. 4738/2020, θα διαπιστώσουμε, ότι η παραπάνω αιτιολογία, σε καμία περίπτωση δεν περιλαμβάνεται σε αυτήν και παράλληλα δεν συνάδει με το πνεύμα του νομοθέτη και τον σκοπό της επιδιωκόμενης συμμόρφωσης με την ευρωπαϊκή οδηγία. 

Τι προβλέπεται, όταν συμβαίνει αυτό; Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά «Σε περίπτωση που η αιτία απόρριψης δεν περιλαμβάνεται στη συγκεκριμένη λίστα, η τράπεζα ή ο servicer που έχει υποδεχθεί την αίτηση θα πρέπεινα την εξηγεί αναλυτικά στην απαντητική της επιστολή προς τον δανειολήπτη, με ακριβή περιγραφή της αιτιολογίας απόρριψης», κάτι το οποίο, στην προκειμένη περίπτωση, δεν συνέβη, ενώ φυσικά δεν υπήρξε οποιαδήποτε αντιπρόταση, η οποία θα έδινε περαιτέρω πληροφορίες για την αιτιολογία απόρριψης.

Ως φυσικό επακόλουθο, τα δικηγορικά μας γραφεία προέβησαν στην κοινοποίηση εξώδικης διαμαρτυρίας, προκειμένου να ελεγχθεί ο λόγος απόρριψης της, εξηγμένης, από το υπολογιστικό εργαλείο της πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού, πρότασης ρύθμισης από τους servicers, την οποία, όπως είναι θεσμοθετημένο, δεν μπορεί να γνωρίζει ο οφειλέτης, παρά μόνον, όταν υπάρχει αποδοχή αυτής και από την πλευρά του πιστωτή.

Ωστόσο, αν γνώριζαν και οι δύο πλευρές την προτεινόμενη ρύθμιση, οι servicers πιθανότατα δεν θα προχωρούσαν στην απόρριψή της. Αντιθέτως, θα την αποδέχονταν, καθώς, σε διαφορετική περίπτωση, πιθανότατα θα έπρεπε να λογοδοτήσουν ενώπιον δικαστηρίου, μια και ο δανειολήπτης θα «χρησιμοποιούσε» νομικά την πρόταση της πλατφόρμας, προκειμένου να λάβει μία σαφή και τεκμηριωμένη απάντηση για τους λόγους που δεν έγινε δεκτή από αυτούς.

Για άλλη μία φορά, προκύπτει ότι η όλη διαδικασία προάγει την αδιαφάνεια, ενώ ο βασικός λόγος δημοσίευσης της λίστας απόρριψης του Υπουργείου Οικονομικών ήταν ακριβώς ο αντίθετος, η διασφάλιση δηλαδή της λογοδοσίας και της διαφάνειας, με την Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία έχει την ευθύνη για την εποπτεία, τόσο των τραπεζών, όσο και των εταιρειών διαχείρισης, να καλείται να διαπιστώσει, αν τηρήθηκαν οι διαδικασίες που προβλέπει ο Κώδικας Δεοντολογίας.

Οι τελευταίες αλλαγές του εξωδικαστικού μηχανισμού, αποδεικνύεται ήδη με αυτό το πρόσφατο παράδειγμα του δανειολήπτη μας, πως δεν έφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα που προσδοκούσε η κυβέρνηση, αλλά και οι οφειλέτες, με τη διαδικασία των διμερών διαπραγματεύσεων να «εμφανίζεται» ως πιο αποτελεσματική και πιο ασφαλής, αφού, μέσω αυτής, προκύπτει μεγαλύτερη διαφάνεια και υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα εξεύρεσης βιώσιμης λύσης.